بسم الله الرَّحمن الرَّحیم
الحَمدُ لله، نَحمَدُهُ وَ نَستَعینُه، وَ نُؤمِنُ بِهِ، وَ نَتَوَکَّلُ عَلَیه، وَ نَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أنفُسِنَا، وَ مِن سَیِّئاتِ أعمَالِنَا، الَّذِی لا هَادِیَ لِمَن أضَلّ، وَ لا مُضِلَّ لِمَن هَدی.
معنای لغوی شیعه
در قرآن کریم این لفظ با واژههای هم خانوادهاش دوازده بار به کار رفته است. کلمهی شیعه در اصل به معنای یک یا چندی از پیروان است.
به عنوان مثال؛ در سورهی قصص، خداوند دربارهی یکی از پیروان حضرت موسی علیهالسلام تعبیر به شیعهی موسی کرده و میفرماید: «فَوَجَدَ فیها رَجُلَینِ یَقتَتِلان هذا مِن شیعَتِهِ وَ هذا مِن عَدوِّهِ...»[1] و در سورهی صافّات، حضرت ابراهیم علیهالسلام به عنوان شیعهی نوح علیهالسلام معرفی شده است. «وَ إنَّ مِن شیعَتِهِ لَإبراهیم…».[2] از کاربرد این لغت در قرآن کریم برمیآید که متضادّ آن «عدوّ» است. یعنی شیعه در مقابل واژهی عدوّ قرار دارد.
در آغاز تاریخ اسلام، لفظ «شیعه» به معنای اصلی یا لغویاش، برای پیروان افراد مختلفی به کار میرفت، اما این لفظ به تدریج معنای ثانوی یا اصطلاحی پیدا کرد و بر اساس این معنا تنها بر پیروان علی علیهالسلام که به امامت او معتقدند شیعه اطلاق میگردد.
شیعه از زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم
1 ـ ابن عساکر از جابر بن عبد الله انصاری چنین نقل میکند: روزی ما، نزد پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله بودیم که علی علیهالسلام وارد شد. در این هنگام پیامبر فرمودند: سوگند به کسی که جانم در دست اوست، هر آینه این مرد و شیعهی او در روز قیامت رستگار خواهند بود. سپس آیهی هفتم از سورهی مبارکهی بیّنه نازل شد: «إنَّ الَّذین آمنوا و عَملوا الصَّالحات أولئک هُم خیر البریَّۀ»، همانا کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند، بهترین انسانها هستند. پس از این حادثه هر گاه اصحاب پیامبر، علی را در حال آمدن میدیدند میگفتند: «خیرُ البریَّۀ (بهترین انسانها) آمد».[3]
2 ـ ابن اثیر نقل میکند که پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله خطاب به علی علیهالسلام فرمودند: ای علی! تو در محضر خداوند وارد خواهی شد در حالی که، تو و شیعهات از خداوند راضی هستید و خداوند نیز از شما راضی است و دشمن تو در محضر خداوند وارد خواهد شد در حالی که خشمگین است و با گردن گرفته، به دوزخ افکنده خواهد شد.[4]
3 ـ ابن حجر از ابن عباس نقل میکند که پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله پس از نزول آیهی هفتم از سورهی بیِّنه[5]، به علی علیهالسلام فرمود: منظور از بهترین انسانها تو و شیعهات هستید.[6]
4 ـ در احادیث دیگری تعبیر شیعهی ما آمده است که نشان میدهد، پیروان علی علیهالسلام در حقیقت پیروان پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله هستند.
ابن عساکر از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله نقل می کند که حضرت فرمود: به تحقیق در بهشت چشمهای است که از شهد گل شیرینتر، از کره نرمتر، از یخ خنکتر و از مُشک خوشبوتر است. در آن چشمه گِلی است که من و اهل بیتم از آن آفریده شدهایم و شیعهی ما از همان گل آفریده شدهاند.[7]
5 ـ زمخشری عالم بزرگ اهل سنت از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله چنین نقل کرده که روزی خطاب به علی علیهالسلام فرمود: ای علی! آنگاه که روز قیامت فرا رسد، من به ذیل عنایت خداوند مُتمسّک میشوم و تو به من متمسّک میشوی و فرزندانت به تو و شیعهات به آنان تمسّک میجویند، آنگاه خواهی دید که ما را به کجا خواهند برد.[8]
[1] . سورهی قصص، آیهی 15.
[2] . سورهی صافّات، آیهی 83.
[3] . تاریخ ابن عساکر، ج2، ص442 و الدّرُ المنثور، ج8، ص589.
[4] . النهایۀ ابن أثیر، مادهی قَمَحَ.
[5] . از مفهوم این آیهی کریمه معلوم میشود که ایمان و عمل صالح باید توأم با یکدیگر باشند تا انسان بتواند به فضل الاهی به مقصد برسد. در غیر این صورت ایمان بدون عمل صالح، مفید نخواهد بود و عمل صالح بدون ایمان هم ارزشی ندارد.
[6] . الصَّواعق المُحَرّقه ابن حجر ، بخش 11.
[7] . کتاب تاریخ ابن عساکر، ج1، ص131.
[8] . الملل و النِحَل، ج6، ص104.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
پنجشنبه 23,ژانویه,2025